پذیره نویسی چیست؟ (آشنایی با فرآیند و روش های پذیره نویسی)
مقدمه:
اگر شما هم در بازار سرمایه فعالیت دارید و یا آن را دنبال میکنید، احتمالاً با واژه پذیره نویسی در بازار سرمایه برخورد داشتهاید. در واقع واژه پذیرهنویسی در این بازار مستقیماً به تعهد و تأمین مالی شرکتها مرتبط میباشد. به طور کلی پذیره نویسی برای شرکتهایی صورت میپذیرد که هنوز شروع به کار نکردهاند و به طور رسمی تاسیس نشده باشند. در این مطلب نگاهی به مفهوم کلی پذیرهنویسی و اشکال مختلف آن میاندازیم.
معرفی پذیره نویسی:
طبق تعریف کلی پذیره نویسی یعنی “نوشتن و امضا کردن نوشتهای برای تعهد انجام کاری”، مفهوم دیگر پذیرهنویسی یعنی فرآیند خرید اوراق بهادار از ناشر و یا نماینده قانونی ناشر که پرداخت یا تعهد پرداخت کل وجه بر اساس قرارداد فیمابین صورت میپذیرد. اصطلاح پذیره نویسی در لغت به معنی قبول کردن و یا امضا کردن پای یک سند و اوراق بهادار است، در واقع پذیره نویسی ، یعنی تعهد انجام کاری مشخص معمولاً در زمانی معین که مکتوب شود و به صورت قرارداد تنظیم گردد. پذیره نویسی از دید حقوق تجارت در مورد شرکتهای سهامی عام عبارت است از تعهد پرداخت قیمت یک یا چند سهم از سهام شرکتهای سهامی عام. همچنین در اصطلاح حقوقی پذیرهنویسی سهم عبارت است از انجام عملی حقوقی که به موجب آن شخصی (حقوقی یا حقیقی) متعهد میشود که با تأمین قسمتی از سرمایه شرکت در حدود مبلغ توافق شده، شراکت خود را در شرکت سهامی عام آغاز کند، در واقع پذیره نویسی متعهد شدن به پرداخت سهام است که از طرف اشخاص انجام میشود.
فرآیند انجام پذیره نویسی :
برای تاسیس شرکتهای سهامی عام موسسان شرکت باید حداقل ۲۰ درصد از سرمایه شرکت را خود متعهد شوند و حداقل ۳۵ درصد از مبلغ تعهد شده را در حسابی به نام شرکت در شرف تاسیس نزدیکی از بانکهای کشور سپردهگذاری نمایند. در شروع کار طرح کلی پروسه پذیرهنویسی تهیه میشود و در هیئت موسسان شرکت به تصویب میرسد. بعد از آن، طرح مصوب به همراه تمامی مدارک ثبت شرکت باید به تائید اداره ثبت شرکتها برسد ضمن اینکه در نقاطی که دایره ثبت شرکتها وجود ندارد این مدارک باید به اداره ثبت اسناد و املاک محل تسلیم شود و رسید دریافت کنند. اداره ثبت شرکتها پس از بررسی کلیه مدارک لازم و پس از آن به طور خاص طرح پذیره نویسی سهام و تطبیق آنها با قانون و عدم مغایرت آن با قانون، اجازه انتشار اعلامیه پذیره نویسی سهام را صادر خواهد کرد. پس از آن مراحل مذکور، موسسان شرکت باید اعلامیه پذیرهنویسی را در یکی از روزنامههای رسمی کشور که معمولاً از قبل تعیین شده است، آگهی کرده و اعلام کنند کدامیک از بانکها تعهد سهام را بر عهده خواهد داشت. و پس از اعلام عمومی پذیرهنویسی از طریق روزنامه رسمی کشور، داوطلبها برای ثبت درخواست در محل اعلام شده حاضر شده و مراحل قانونی پذیره نویسی را انجام خواهند داد.
شرایط کلی پذیره نویسی :
-
چه کسانی میتوانند در پذیره نویسی شرکت کنند؟
همه اشخاص و افراد جامعه میتوانند در پذیرهنویسی و تأمین سرمایه شرکتها مشارکت نمایند. همچنین اشخاص حقوقی نیز میتوانند در این پذیرهنویسی شرکت کنند، البته درصورتیکه با اساسنامه شرکت و موسسه مغایرت قانونی وجود نداشته باشد.
-
شرایط و ملزومات پذیره نویسی چیست؟
برای انجام پذیرهنویسی همانطور که گفته شد، پس از اینکه حسابی با عنوان حساب شرکت در شرف تاسیس نزد یکی از بانکهای دارای مجوز از بانک مرکزی افتتاح شد، باید اظهارنامه و اساسنامهای برای اطلاع از چگونگی وضعیت و برنامه شرکت تهیه شود. پس از تهیه اظهارنامه و اساسنامه اعلامیه پذیرهنویسی تهیه میشود که در آن نام و موضوع شرکت، مرکز اصلی و شعب شرکت، مدت زمان فعالیت، هویت و آدرس موسسان، مبلغ سرمایه اولیه و تعهد شده از طرف موسسان به همراه جزئیات آن، هزینههای انجامشده و برآوردی تا زمان شروع فعالیت، تعداد سهام متعدد شده از طرف پذیرهنویس و مبلغ نقدی در زمان پذیرهنویسی، تعیین مهلت برای پذیرهنویسی به همراه مشخصات حساب اعلامی در بانک، چگونگی تخصیص سهام به پذیره نویسان و… در آن ذکر میشود.
روشهای پذیره نویسی :
پذیره نویسی به دو شکل انجام میپذیرد:
-
روش تعهد پذیرهنویسی:
در این روش پذیرهنویسی اگر اوراق بهادار ظرف مهلت تعیینشده به فروش نرسند، شخص متعهد میشود که اوراق موردنظر را بخرد. به اشخاصی که اوراق را میخرد، «متعهد» یا «کارگزار» میگویند. متعهد شخصی است که در صورت به فروش نرفتن اوراق در مدت تعیین شده، خرید کل اوراق را بر عهدهدار میشود. شخص سوم، فردی جدا از خریداران اوراق مذکور میباشد. اگر اوراق پذیره نویسی شده به هر علت به فروش نرسد، تکلیف فروش آن از طریق قراردادی که توسط نهاد ناظر منعقد شده است مشخص میشود تا او اوراق باقیمانده را خریداری کند. یکی از مهمترین مزایا در این روش پذیره نویسی نسبت به روشهای رایج دیگر در بورس در این است که این روش میتواند از سفته بازی و ایجاد قیمت کاذب جلوگیری کند ریسک سرمایهگذاری در این روش بسیار پایین است، چرا که معمولاً قبل از پذیرهنویسی کارشناسی دقیقی بر روی این نوع سهام انجام میپذیرد و بر اساس معیارهای کمی و کیفی و صورتهای مالی شرکت متقاضی بررسی میگردد.
شخص حقوقی تأمین کننده سرمایه به عنوان متعهد پذیرهنویسی و تأمین کننده مالی پذیره نویسی حضور خواهد داشت. بعد از این مرحله ناشر اوراق بهادار مبلغی را معادل ارزش کل اوراق بهادار از شرکت مربوطه دریافت خواهد کرد. سپس شرکت تأمین کننده سرمایه، اوراق را به قیمت دلخواه خود منتشر خواهد کرد. در واقع متعهد پذیرهنویس، کل فرایند از ابتدا تا انتها را مدیریت میکند و نقش اجرایی نخواهد داشت.
-
روش بهترین کوشش:
همانطور که از اسم این روش مشخص است، شرکت تأمین کننده سرمایه درخواست خرید اوراق را از شرکت صادر کننده دریافت مینماید ولی تعهد و اجباری برای خرید اوراق باقیمانده نخواهد کرد. در واقع ممکن است بخشی از اوراق پذیرهنویسی شده طبق کوشش تأمین کننده سرمایه به فروش نرسد، در آن صورت اجباری برای خرید مابقی اوراق بر عهده آن شرکت نخواهد بود.
تفاوت پذیره نویسی و عرضه اولیه:
در پذیرهنویسی سهام همیشه اوراق با قیمت اسمی سهام که مبلغ 1000 ریال میباشد انجام میپذیرد، اما در عرضه اولیه سهام، یک محدوده قیمتی برای هر برگه سهم در نظر گرفته خواهد شد و بر همین اساس درخواست کنندگان آن سهام سفارشهای خرید خود را در بازه قیمتی تعیینشده ثبت میکنند.
عرضه اولیههای اوراق بهادار دارای بازه زمانی کوتاهی برای عرضه میباشند، معمولاً این زمان بیش از 4 ساعت نخواهد بود، اما برخلاف عرضه اولیهها اوراق پذیره نویسی مهلتی 30 روزه از زمان اعلام در روزنامه رسمی خواهند داشت. البته اگر اوراق تعیین شده و صادر شده در مدت کمتر از 30 روز به فروش نرسند، این بازه سی روزه معتبر خواهد بود. به طور مثال امکان دارد کل اوراق منتشر شده در همان روز اول پس از آن به فروش برسد.
اما مهمترین تفاوت پذیرهنویسی و عرضه اولیه، این است که در عرضه اولیه بعد از اتمام سفارش و پایان عرضه، روز معاملاتی بعد سهام منتشر شده در اصطلاح باز شده و آماده معامله با نوسان قیمتی معین شده توسط سازمان بورس و اوراق بهادار میباشد. اما در پذیره نویسی بعد از اتمام مهلت پذیرهنویسی و یا فروش کل اوراق قبل از مهلت مقرر، فرآیند تاسیس شرکت که آغاز شده بود ادامه مییابد و تا زمان عرضه و درج نماد در تابلو معاملاتی شاید زمان زیادی به طول بیانجامد.
دیدگاهتان را بنویسید