صندوق سرمایه گذاری چیست؟
مقدمه:
سرمایه گذاری در بورس عموماً به دو روش مستقیم و غیرمستقیم تقسیم میشود; سرمایه گذاری به صورت مستقیم برای افرادی که دانش لازم و زمان کافی برای فعالیت در بورس را دارند مناسب است و همچنین سرمایه گذاری به روش غیرمستقیم برای افرادی که زمان و دانش لازم برای ورود به این بازار را ندارند مناسب میباشد. در این مقاله قصد داریم به تعریف و بررسی انواع صندوق های سرمایه گذاری بپردازیم و همچنین معایب و مزایا و ریسکهای انواع صندوقها را بررسی کنیم. در ادامه با ما همراه باشید تا با فراگیری این مطلب بتوانید انتخاب درست و بهینه در تصمیمگیری برای سرمایه گذاری در این بازار را بکنید:
صندوقها یکی از ارکان فعال در بازار سرمایه هستند که با جمعآوری پول مردم و صرف این وجوه برای خرید سهام و اوراق دولتی با مجوز از سازمان بورس فعالیت میکنند. صندوقها انواع مختلف و مزیتها و عیبهایی دارند که در ادامه به آنها میپردازیم:
مزایا و معایب صندوق های سرمایه گذاری:
در زیر مهمترین مزایا و معایب صندوقهای سرمایه گذاری را برای شما تهیه کردهایم:
مزایا:
- با سرمایه گذاری در این صندوقها ریسک سرمایه گذاری نسبت به روشهای دیگر بسیار کاهش مییابد.
- برخلاف سرمایه گذاری مستقیم به دانش و تخصص لازم در این زمینه نیازی ندارد.
- مدیران صندوقها معمولاً تخصص بیشتری در زمینهٔ سرمایه گذاری دارند.
- روشهای سرمایه گذاری در این صندوقها بسته به نیاز افراد متنوع است.
معایب:
- سرمایهگذاران تسلط چندانی در مدیریت سرمایه خود ندارند.
- معمولاً سود حاصل از این سرمایه گذاری نسبت به روش مستقیم کمتر است.
- غالب افراد حق حضور در مجامع و رای دادن را ندارند.
- هزینههای اداره صندوق از سود سرمایه گذاری است.
در انتخاب هرچه بهتر صندوقهای سرمایه گذاری باید به سابقه آن صندوق و بازدهیهای آن توجه کرد و همچنین تیم مؤسسین و مدیریتی آن صندوق را مورد بررسی قرار داد و سابقه آنها را مشاهده کرد.
انواع صندوق های سرمایه گذاری:
افراد از لحاظ ریسک پذیری به دو دسته تقسیم میشوند: 1. افراد ریسکپذیر 2. افراد ریسک گریز
شاید شما فردی ریسکپذیر باشید و برای کسب بازدهی بیشتر ریسکهای بیشتری کنید و همچنین شاید شما فردی باشید که بیشتر روحیه ریسک گریزی دارید نگران نباشید زیرا صندوقهای سرمایه گذاری با توجه به همهی روحیهها اعم از ریسکپذیر و ریسک گریز به دستههای مختلفی تقسیم میشود.
انواع صندوقهای مشترک را از لحاظ ترکیب دارایی و ریسکهای موجود تقسیمبندی میشوند.
انواع این صندوقها را میتوان به صورت زیر دستهبندی کرد:
-
صندوق های سرمایه گذاری در سهام
این صندوقها همانند دیگر صندوقها مقدار سرمایه مشخص افراد را دریافت میکنند و آن را به روشهای مختلفی سرمایه گذاری میکنند و سود حاصله از این سرمایه گذاریها همان سود افراد سرمایه گذار میشود.
بر اساس قانون نوعهای مختلف صندوقهای سرمایه گذاری موظفاند ترکیب داراییهای خود را با درصدهای که ارائه میشود سبد بندی کنند و این درصد برای صندوقهای سهامی به شرح ذیل میباشد:
حداقل 70% از دارایی صندوق در بازار سهام و 30% درصد باقیمانده را در بازار اوراق بدهی سرمایه گذاری میکنند همانطور که میدانید سرمایه گذاری در سهام که ریسک زیادی دارد باعث شده تا این صندوقها نسبت به صندوقهای دیگر ریسک بیشتری داشته باشند و سود و زیان حاصل از سرمایه گذاری در این صندوقها نسبت به بقیه صندوقها بیشتر است بهطوریکه اگر شرایط و سبد سرمایه گذاری تمام صندوقها مطلوب و سود ده باشد این صندوق نسبت به بقیه بیشتر سود میکند و همچنین در صورت زیان ده بودن داراییهای تشکیلدهنده صندوقها, این صندوقها نسبت به دیگر صندوقها بیشتر زیان میبینند و از ریسک بالایی برخوردار هستند.
در صندوقهای سهامی رابطه مستقیم و زیادی با بازار سرمایه دیده میشود و در دوران صعود و رشد بازار بورس میتوان گفت تأثیر زیادی در این صندوقها بگذارد زیرا بیشتر دارایی این صندوقها در سهام سرمایه گذاری شدهاند.
-
صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت
این صندوقها همانطور که از اسمش پیداست ریسک بسیار کمتری دارد و بازدهی مناسب و مطمئنی به سرمایهگذاران میدهد و همچنین یکی از محبوبترین صندوقها میان مابقی صندوقهای سرمایه گذاری محسوب میشود.
در این صندوقها متولی اجازه دارد دستکم 75% تا 95% از سرمایه صندوق را طبق قانون در اوراق مشارکت و یا اوراق خزانه سرمایه گذاری کند که سود و اصل سرمایه آن توسط دولت یا شرکتی که این اوراق را منتشر کرده تضمینشده میباشد. همچنین اجازه دارد از سرمایه صندوق حداقل 5% از کل ارزش دارایی صندوق را صرف سرمایه گذاری در سهام کند. سرمایه گذاری در اوراق بدهی شامل اوراق سپرده بانکی, اوراق خزانه و اوراق مشارکت و سایر اوراق دیگر بوده که مدیران صندوق با توجه به دانشی که دارند کم ریسک ترین آن را انتخاب میکنند. همچنین میزان سرمایه گذاری آنها در سهام شرکتها که ریسک بیشتری نسبت به اوراق بدهی دارد بسیار کم و معمولاً زیر 10% است.
همانطور که از این ترکیب دارایی میتوانیم برداشت کنیم ریسک موجود در این صندوقها نسبت به بقیه صندوقها کمتر بوده و همچنین بازدهی کمتری نیز میدهد. معمولاً افراد ریسک گریز که خواهان سود مطمئن با کمترین میزان ریسک هستند در این صندوقها سرمایه گذاری میکنند.
سرمایهگذاران با سرمایه گذاری در صندوقهای با درآمد ثابت از دو راه میتوانند سود کسب کنند:
-
افزایش ارزش خالص داراییها (nav)
وقتی سرمایه گذاریها صندوق سود ده بوده و ارزش داراییهای آن بیشتر میشود قیمت واحدهای صندوق نیز افزایش مییابد. در این حالت سرمایهگذار از نوسان قیمت واحدها سود میکند.
-
تقسیم سود دورهای
سود حاصل از افزایش ارزش داراییهای صندوق را میتوان به صورت دورهای ماهانه یا سه ماهه به سرمایهگذاران پرداخت کرد. البته زمانی که صندوق این سود را به سرمایه گذاران تقسیم میکند قیمت هر واحد صندوق افت میکند و به ارزش اسمی خود بازمیگردد.
برخی از صندوقهای درآمد ثابت و مختلط این تقسیم سود را دارا میباشند.
-
صندوق های سرمایه گذاری مختلط
این صندوقها همانطور که از نامش پیداست حد واسطی بین صندوقهای سرمایه گذاری سهامی و صندوقها با درآمد ثابت هستند بهطوریکه طبق قانون و مقرراتی که برای ترکیب دارایی این صندوقها وجود دارد نصف ترکیب دارایی را سهام شرکتها و مابقی را اوراق بدهی تشکیل میدهد. معمولاً این نسبت به ترتیب به صورت 40 و 60 درصد هستند.
این صندوقها در انتخاب منابع دست بازی دارند و مدیران این صندوق میتوانند در بازارهای مختلفی سرمایه گذاری کنند. همچنین ریسک این صندوق به نسبت صندوقهای سهامی کمتر است زیرا درصد بیشتری نسبت به صندوقهای سهامی از ترکیب دارایی این صندوق از اوراق بدهی تشکیلشده و همچنین ریسک این صندوقها از صندوق با درآمد ثابت بیشتر است زیرا به نسبت صندوق با درآمد ثابت درصد بیشتری از ترکیب دارایی این صندوق را سهام شرکتها تشکیل میدهد. معمولاً در شرایطی که بازار سرمایه روندی صعودی دارد; این صندوقها متأثر از بازار سرمایه رشد میکند و البته عکس این ماجرا یعنی زمانی که اوضاع بازار سرمایه جالب نیست و روند خنثی و یا نزولی دارد سود این صندوق متأثر از بازار سرمایه کمتر میشود.
به صورت کلی میتوان گفت که این صندوق از لحاظ بازدهی حد واسط دو صندوق دیگر میباشد. و افرادی که تمایل به ریسک کردن در حد واسط را دارند معمولاً از این صندوق استقبال میکنند.
-
صندوق های قابل معامله (ETF)
این صندوقها یکی از پرطرفدارترین راههای سرمایه گذاری غیرمستقیم هستند; در تعریف این صندوقها میتوان گفت: سبدی از اوراق بهادار ازجمله (سهام, اوراق بدهی و…) است که میتوان آن را در بورس خرید و فروش کرد. ویژگیای که این نوع صندوقها را از صندوق سرمایه گذاری مشترک متمایز میکند قابلیت معامله شدن آنها میباشد به صورتی که میتوان این صندوقها را همانند سهام در زمان بازار خرید و فروش کرد.
-
صندوق های سرمایه گذاری در طلا
یکی از انواع صندوقهای سرمایه گذاری که در بازار بورس ایران فعالیت دارد صندوقهای سرمایه گذاری به پشتوانه طلا میباشد. که میتوان این صندوقها را مابقی صندوقهای قابل معامله در بورس خرید و فروش کرد.
فعالیت این صندوقها به گونهای میباشد که سرمایههای جمع آوری شده از مشتریان را در گواهی سپرده طلا و اوراق مبتنی بر طلا سرمایه گذاری میکنند.
این صندوقها نسبت به خرید فیزیکی طلا از مزایای خاصی برخوردار است ازجمله اینکه: ریسکهای خرید فیزیکی طلا زیاد است مانند خطر تقلبی بودن یا به سرقت رفتن و…
-
صندوق سرمایه گذاری نیکوکاری
این صندوقها یکی از انواع صندوقهای مشترک میباشند که منابع این صندوق در بازار سهام و اوراق با درآمد ثابت سرمایه گذاری میکنند و سود حاصله از این فعالیت را خرج کارهای خیرخواهانه میکنند. افراد در این صندوق میتوان اصل سرمایه خود را بعد مدتی خارج کنند و یا اصل سرمایه خود و سود حاصله از آن را وقف این صندوق کنند.
-
صندوق سرمایه گذاری ارزی
این صندوقها با هدف پاسخ به نیاز سرمایه گذاری آن دسته از سرمایهگذاران که اقدام به خرید و نگهداری ارز میکنند ایجاد شده است. فعالیت این صندوقها جمعآوری سپردههای ارزی است و همچنین این صندوق در سپردههای ارزی بانکی سرمایه گذاری میکند و مجاز به سرمایه گذاری در امور دیگری نیست.
قیمتهای صدور و ابطال
همهی صندوقها قیمت صدور و ابطال دارند, شاید میپرسید این قیمتها چیست و چه تفاوتی با هم دارند؟
اگر سرمایهگذار تصمیم به نقد کردن سرمایهاش بگیرد قیمت واحدها بر اساس NAV ابطال محاسبه خواهند شد.
در تعریف NAV ابطال میتوان گفت: به قیمت بازخرید واحدهای سرمایه گذاری و یا ابطال آنها بر اساس خالص ارزش داراییها و با کسر هزینههای کارمزد و معاملات فروش از بهای فروش داراییهای سبد تعیین میشود. نحوه محاسبه NAV ابطال از تقسیم خالص ارزش فروش داراییهای صندوق بر تعداد واحدهای صندوق به دست میآید.
اما NAV صدور یا همان قیمت صدور چیست؟
به عبارتی NAV صدور واحدهای سرمایه گذاری بر مبنای خالص ارزش داراییها صدور تعیین میشود که همواره اندکی بیش از خالص ارزش روز دارایی صندوق به ازای هر واحد سرمایه گذاری است. علت این تفاوت قیمت این است که منابع به دست آمده باید توسط مدیر صندوق سرمایه گذاری شوند پس برای این سرمایه گذاریها باید کارمزد پرداخت شود که این کارمزد را از خریداران جدید میگیرند.
تمام صندوقهای اشاره شده مزایا و معایب خاص خود را دارند نمیتوان گفت کدام یک از آنها به صورت صرف بهترند. اغلب سرمایهگذاران سؤال میکنند که در کدام نوع از این صندوقها سرمایه گذاری کنیم; در پاسخ به این نوع سؤالات باید گفت در انتخاب صندوق مورد نظر با توجه به روحیات روانشناختی و منابع موجود و شرایط اقتصادی باید تصمیم بگیرید. انسانها فرد به فرد تفاوت دارند شاید فردی با سرمایه زیاد نخواهد ریسک زیادی بکند و به صورت عکس, شاید فردی با منابع کم حاضر به ریسکهای زیاد است که در این خصوص افراد بهتر میتوانند راهنمای خود باشند زیرا در صورت سود کردن و یا زیان کردن, سرمایه افراد دستخوش تغییر میگردد و میتوان در روحیات آنها اثرات مطلوب و حتی نامطلوبی بگذارد.
در این مقاله سعی شد تا انواع صندوقهای سرمایه گذاری را شرح داده شود و اجزای تشکیل دهندهی این صندوقها را بیان کنیم. همچنین در این مقاله به صندوقهای قابل معامله و مشترک اشاره شد و گفته شد که صندوقهای حاضر در بازار سرمایه به صندوقهای: سهامی, مختلط, درآمد ثابت و با پشتوانه طلا تقسیم میشوند.
دیدگاهتان را بنویسید