افزایش سرمایه چیست؟ (معرفی و بررسی انواع افزایش سرمایه)
مقدمه :
افزایش سرمایه یکی از روشهای تامین مالی شرکتهاست. در ابتدا به توضیح مختصری راجع به سرمایه و انواع تامین مالی شرکتها میپردازیم.
تامین مالی شرکت ها :
راه اندازی و شروع یک تجارت به سرمایه زیادی نیاز دارد. سرمایه میتواند اشکال مختلفی داشته باشد؛ از سرمایه انسانی و نیروی کار گرفته تا سرمایه اقتصادی. اما وقتی ما اصطلاح سرمایه را میشنویم، اولین چیزی که به ذهن خطور میکند، معمولاً پول است. در حالی که این میتواند به معنای چیزهای مختلف باشد.
سرمایههای مالی معمولا توسط داراییها، اوراق بهادار و وجه نقد نشان داده میشود. تفاوت بین شرکتها میتواند از دسترسی آنها به منابع مالی نمایان شود؛ به این معنا که آیا آن شرکت در حال گسترش است و یا در حال عقبگرد کردن است. اما شرکتها چگونه میتوانند سرمایه خود را برای ادامه کار برای پروژههای آینده خود جمعآوری کنند؟ و چه گزینههایی در دسترس است؟
دو نوع سرمایه وجود دارد که یک شرکت می تواند برای تأمین اعتبار از آنها استفاده کند: بدهی و حقوق صاحبان سهام. محتاطانه ترین عمل در مورد امور مالی شرکت ها برای تامین اعتبار، میتواند شامل ترکیب استقراض و فروش سهام باشد.
بدهی
تامین بودجه از طریق بدهی زمانی اتفاق می افتد که یک شرکت به دنبال استقراض برای تامین مالی خود باشد؛ مثلا تسهیلاتی دریافت کند و موافقت میکند که بعداً آن را در زمان مقرر بازپرداخت کند. متداول ترین انواع بدهی استفاده از تسهیلات و انتشار اوراق قرضه است که برای تامین مالی و انجام پروژه های جدید صورت میپذیرد. مشاغل کوچکتر حتی ممکن است از کارتهای اعتباری برای جمعآوری سرمایه خود استفاده کنند.
حقوق صاحبان سهام
از طرف دیگر حقوق صاحبان سهام نه با استقراض بلکه با فروش سهام شرکت صورت میپذیرد. اگر گرفتن بدهی بیشتر از نظر مالی قابل استفاده نباشد، یک شرکت میتواند با فروش سهام اضافی شرکت سرمایه خود را تامین کند. فروش سهام میتوانند به دو شکل سهام عادی یا سهام ممتاز باشند.
تعریف کلی افزایش سرمایه از طریق فروش سهام:
سود اصلی افزایش سرمایه از طریق فروش سهام این است که برخلاف استقراض، شرکت ملزم به بازپرداخت سرمایهگذاری سهامداران نیست. در عوض، حقوق صاحبان سهام بر اساس میزان بازدهی و عملکرد سهامی که در بورس عرضه میشود بستگی دارد. این بازدهها ناشی از پرداخت سود سهام و ارزش سهام است. ضرر سرمایه سهام این است که هر سهامدار مالک یک قطعه کوچک از شرکت است؛ بنابراین مالکیت بین افراد زیادی اعم از حقیقی و حقوقی تسهیم میشود.
بنابراین شرکتهایی که به دنبال اسقراض نیستند، برای اینکه بتوانند فعالیتهای خود را توسعه دهند و قدرت رقابت خود را حفظ و یا افزایش دهند اقدام به افزایش سرمایه میکنند. در برخی از مواقع نیز این کار به منظور اصلاح و بهبود ساختار مالی شرکت صورت میگیرد. این تامین منابع مالی جدید میتواند به شکلهای مختلفی صورت پذیرد. هنگامی که یک شرکت در بورس اوراق بهادار بخواهد سرمایه خود را افزایش دهد باید تعدادی سهام جدید منتشر کند و به سهامداران بفروشد تا مبلغ مورد نیاز برای افزایش سرمایه را تأمین کند .تفاوت اصلی بین انواع روشهای افزایش سرمایه، در محل تامین این منابع جدید است.
انواع افزایش سرمایه
اگر بخواهیم یک دستهبندی از انواع روشهای افزایش سرمایه داشته باشیم، میتوان ۴ دسته کلی در نظر گرفت:
- از محل سود انباشته(سهام جایزه)
- از محل آورده نقدی و مطالبات حال شده سهامداران
- از محل تجدید ارزیابی داراییها
- به روش صرف سهام
افزایش سرمایه از محل سود انباشته
طبق قانون تجارت، شرکتها موظف هستند سالیانه درصدی از سود خود را نزد خود نگهداری کنند. این سود در حسابی تحت عنوان سود انباشته در صورتهای مالی شرکت ثبت میشود. در مواقعی که شرکت سود انباشته مناسبی دارد، تصمیم میگیرد که افزایش سرمایه خود را از این روش انجام بدهد و با این کار منابع جدید مورد نیاز خود را تامین کند. در روش سود انباشته عملا جریان نقدینگی جدید به شرکت وارد نمیشود. به دلیل اینکه سهامداران پولی برای سهام جدید خود پرداخت نمیکنند؛ به سهامی که به این روش به سهامدار تعلق میگیرد، سهام جایزه هم گفته میشود. در روش سود انباشته درصد مالکیت شما در شرکت تغییری پیدا نمیکند؛ یعنی به همان نسبت که سرمایه شرکت زیاد میشود تعداد سهام شما نیز افزایش پیدا میکند. از نظر تئوریک میزان دارایی شما نیز تغییری نمی کند، یعنی به همان نسبت که تعداد سهام شما زیاد میشود قیمت سهام کاهش پیدا میکند.
فرمول محاسبه در این روش به شرح زیر است:
افزایش سرمایه از محل آورده نقدی
در مواقعی که شرکت سود انباشته مناسبی ندارد و یا میخواهد که منابع مالی جدید به شرکت وارد کند از محل آورده نقدی سهامداران اقدام به افزایش سرمایه میکند. به دلیل اینکه افزایش سرمایه از این روش، نیازمند تأمین منابع جدید از سوی سهامداران فعلی شرکت است، شرکت حق استفاده و حضور در آن را ابتدا به سهامداران شرکت میدهد. به این صورت که اوراقی تحت عنوان حق تقدم سهام در اختیار سهامداران فعلی قرار میگیرد. سهامدار در مدت زمان مجاز برای معاملات این اوراق که معمولا ۲ ماه است و به آن مهلت پذیره نویسی گفته میشود، میتواند یکی از دو کار را انجام دهد:
پرداخت مبلغ اسمی سهام: در این روش شما به ازای هر سهم باید مبلغی را در این بازه زمانی ۲ ماهه به شرکت پرداخت نمایید. این مبلغ در ایران معمولا ۱۰۰۰ ریال(قیمت اسمی سهم) است. با این کار پس از طی شدن مراحل افزایش سرمایه، حق تقدم شما تبدیل به سهم عادی میشود.
فروش حق تقدم: اگر شما به هر علتی تمایل نداشته باشید که از حق تقدمهای خود استفاده کنید، میتوانید در این بازه زمانی ۲ ماهه حق تقدمهای خود را به سرمایهگذاران دیگر بفروشید. این حق تقدمها مثل سهام عادی در بورس قابل معامله هستند. اگر شما به هر علتی مبلغ اسمی سهام را پرداخت نکنید و همچنین حق تقدم خود را نیز به فروش نرسانید، پس از اتمام مهلت پذیره نویسی حق تقدم سهام شما به فروش می رود؛ یعنی شرکت حق تقدمهای استفاده نشده را از طریق بورس به فروش میرساند و مبلغ حاصل از فروش را بعد از کسر کارمزدها به حساب شما واریز میکند. قیمت فروش در این مواقع معمولا نزدیک به قیمت روزهای آخر پذیرهنویسی حق تقدمهاست. (نکات قابل توجه در مورد حق تقدم ها)
فرمول محاسبه در این روش به شرح زیر است:
افزایش سرمایه از طریق تجدید ارزیابی
در این روش شرکت از طریق به روز کردن قیمت داراییهای ثابت مشهود خود مثل املاک، زمین، خودرو و … سرمایه خود را افزایش میدهد. به این صورت که با افزایش قیمت داراییها به منظور برقراری موازنه در معادله حسابداری { دارایی + بدهی = سرمایه }.
از آنجایی که تغییری در بدهیها رخ نداده باید سرمایه خود را به میزان تجدید ارزیابی افزایش دهد. در این روش نیز جریان نقدینگی وارد شرکت نمیشود و همانند سود انباشته، به سهامدار سهام جایزه تعلق میگیرد. نحوه محاسبه قیمت جدید نیز مانند روش سود انباشته میباشد.
افزایش سرمایه از طریق صرف سهام
در این روش شرکت، سهام خود را به مبلغی بیش از قیمت اسمی سهام به بازار عرضه میکند. مابهالتفاوت قیمت عرضه شده در بازار و قیمت اسمی سهام را صرف سهام گویند. شرکت میتواند این صرف سهام را به حساب اندوخته شرکت اضافه کند یا صرف سهام را به صورت نقدی تقسیم کند یا سهام جدید به سهامداران قبلی ارائه کند.
آیا افزایش سرمایه شرکت یک نشانه بد است؟
افزایش سرمایه که در ترازنامه شرکت نشان داده میشود، معمولاً خبر بدی برای سهامداران است؛ زیرا نشاندهنده انتشار سهام اضافی در بازار است که ارزش سهام موجود سرمایهگذاران را رقیق میکند. با این حال، سهام اضافی ممکن است در قالب افزایش بازده سهام از طریق سود سرمایه، پرداخت سود سهام یا هر دو به سرمایه گذاران سود برساند.
معایب افزایش سهام سرمایه
افزایش سرمایه ممکن است بر سهامداران موجود تأثیر منفی بگذارد زیرا معمولاً منجر به رقیق شدن سهام میشود. این بدان معناست که هر سهم موجود، درصد کمتری از مالکیت را در اختیار خواهد داشت.
از آنجا که درآمد شرکت به ازای هر سهم (EPS) با تعداد جدید و بیشتر سهام تقسیم میشود، رقم EPS شرکت کاهش مییابد.
معمولا سرمایهگذاران و تحلیل گران به این موضوع توجه میکنند که یک شرکت به طور مداوم پیشنهاد افزایش سرمایه ندهد؛ زیرا این امر اغلب نشان میدهد که این شرکت برای حفظ بدهی مالی با درآمدهای جاری مشکل دارد و نیاز مبرم به تأمین اعتبار اضافی دارد.
برای تشخیص بهترین و مناسب ترین نوع افزایش سرمایه و همچنین آشنایی با مراحل انجام آن می توانید به مقاله زیر مراجعه کنید:
دیدگاهتان را بنویسید