ابزار فیبوناچی ریتریسمنت (Fibonachi Retracement)[63]
فرض کنید مسیر رفت و برگشت یک موج به صورت ABC باشد یعنی قیمت ابتدا از A به B رفته و سپس از B تا C بازگشت کرده باشد. پاره خطAB اصطلاحا موج رفت و BC موج برگشت نامیده میشود. بررسی آماری نمودارها نشان میدهد که موج برگشت معمولا در سطوح ثابت و مشخصی به پایان میرسد که این سطوح متناظر با همان نسبتهای فیبوناچی هستند. ذیلا میتوانید برخی از مهمترین نسبتهای فیبوناچی را مشاهده نمایید:
تصویر زیر، نمایی شماتیک از حرکت رفت و برگشتی قیمت در قالب مسیر ABC را نمایش میدهد. به عنوان مثال در این تصویر، نمودار %38 از مسیر صعودی قبلی را مجددا بازگشت نموده است. به بیان سادهتر یعنی بازار %38 از سودی را که به مردم رسانده، مجددا از آنها پس گرفته است! سطح ریتریسمنت %38.2 یکی از سطوح رایج فیبوناچی است و در بسیاری از نمودارهای واقعی شاهد اصلاح قیمت به این میزان هستیم و فاز استراحت پس از دستیابی قیمت به سطح %38.2 فیبوناچی خاتمه مییابد.
ابزاری که در تصویر فوق ملاحظه میکنید اصطلاحا ابزار فیبوناچی اصلاحی یا فیبوناچی ریتریسمنت نامیده میشود. کاربرد این ابزار برای تعیین میزان بازگشت قیمت در فاز استراحت است. سطوحی که توسط این ابزار مشخص میشوند درواقع محدودههای حمایت-مقاومتی را مشخص میکنند که میتوانند نواحی پراحتمال برای پایان مسیر بازگشت باشند. این سطوح میتوانند در روندهای صعودی نقش سطح حمایت را ایفا کنند و در روندهای نزولی، که حرکات اصلاحی به سمت بالا انجام میشوند، نقش محدودههای مقاومتی را داشته باشند. به عنوان مثال در تصویر زیر، نزول قیمت جهانی نفت برنت پس از اصابت به سطح ریتریسمنت %61.8 ، متوقف گشته و مجددا آغاز به صعود نموده است.
ابزار فیبوناچی ریتریسمنت دو سر مختلف دارد که باید آنها را بر روی دو انتهای موج AB قرار بدهید. به این ترتیب سطوح فیبوناچی میتوانند سطوح حمایت و مقاومت اصلی را که بر سر راه قیمت در طی مسیر بازگشت موج BC قرار دارند، مشخص نمایند. خط موربی که دو انتهای موج AB را بهم متصل میکند اصطلاحا خط روند فیبوناچی نامیده میشود. لزومی ندارد که خط روند فیبوناچی دقیقا منطبق بر موج AB قرار داده شود، بلکه همین که سطوح %0 و %100 بر روی دو انتهای موج AB قرار گیرند، کافی است. در واقع مهم صرفا ارتفاع عمودی موج AB است که باید با درجهبندی انجام شده توسط ابزار فیبوناچی همخوانی داشته باشد، و اینکه به لحاظ افقی، خط روند فیبوناچی دقیقا منطبق یا موازی با موج AB باشد اهمیتی ندارد.
معمولا دو انتهای ابزار فیبوناچی ریتریسمنت را به گونهای بر روی موج AB قرار میدهیم که نقطه %0 بر روی ابتدای مسیر اصلاحی قرار بگیرد. به این ترتیب عددی که بر روی ابزار مشاهده میشود میتواند عینا به عنوان میزان ریتریس قیمت بیان گردد. به عنوان مثال در تصویر زیر، نمودار شاخص کل بورس تهران پس از ریتریس به میزان %23.6 مجددا به مدار صعودی خود بازگشت نموده است.
بخاطر دارید که برای تبدیل شدن سقف B به یک پیوت ماژور باید میزان ریتریس قیمت حداقل به اندازه %38.2 باشد. بنابراین بین سطوح مختلف فیبوناچی، صرفا سطح %23.6 است که در محدوده پیوتهای مینور قرار میگیرد و سایر سطوح بالاتر از %38.2 همگی منجر به تشکیل پیوتهای ماژور میشوند. سطح %100 درواقع بیانگر شرایطی در بازار است که مسیر بازگشت تمام مسیر رفت را بطور کامل پوشش بدهد. دوست خوشذوقی به مزاح میگفت این سطح مخصوص بازار بورس ایران است چون همیشه هرچقدر سود به مردم رسانده را مجددا از آنها پس میگیرد!!
نهایتا اگر میزان ریتریس به قدری بزرگ باشد که قیمت حتی از نقطه A نیز فراتر برود، اصطلاحا با ریتریس خارجی مواجه خواهیم بود. در این صورت میتوان تصور کرد که جهت روند اساسا معکوس گشته و شاهد بازگشت قیمت به عنوان یک روند جدید و حرکت خلاف جهت هستیم. در تصویر زیر میتوانید ریتریس خارجی 161.8 درصدی را بر روی موج BC ملاحظه نمایید.
بنابراین سطوح اصلاحی فیبوناچی را میتوان به دو گروه ریتریس داخلی[63] و ریتریس خارجی[64] تقسیم نمود. همانطور که در تصویر فوق ملاحظه میکنید سطوح بین %0 تا %100 جزو ریتریسهای داخلی محسوب میشوند. و سطوح بالاتر از %100 به عنوان ریتریس خارجی نامگذاری میگردند. ریتریس خارجی هنگامی رخ میدهد که میزان اصلاح به قدری عمیق میشود که اندازه موج برگشت از کل موج رفت بیشتر میشود و حتی آخرین کف بازار نیز شکسته میشود (یا آخرین سقف در روند نزولی) البته ریتریسهای خارجی در قالب حرکات رفت و برگشتی درون یک روند نیز قابل تعریفند. همچنین هنگام خروج قیمت از یک الگوی فشرده مانند مثلث یا پرچم، میتوان حرکت جدید را به عنوان ریتریس خارجی از امواج قبلی بیان نمود. در تصویر زیر میتوانید نمونهای از ریتریس خارجی 161.8 درصدی را بر روی نمودار Eurusd ملاحظه نمایید.
در ادامه به ذکر چند مثال جهت آشنایی بیشتر با این ابزار و نحوه کار آن خواهیم پرداخت. تصویر زیر نمودار قیمت سهام گروه مپنا (رمپنا) را در تایمفریم هفتگی نمایش میدهد. همانطور که ملاحظه میکنید قیمت سهام رمپنا پس از صعود هزار درصدی از A تا B شروع به اصلاح نموده و %61.8 از مسیر قبلی خود را طی موج BC ریتریس نموده است. سپس برای حدود 4 سال متوالی شاهد استراحت و نوسان قیمت در محدوده سطوح ریتریسمنت %61.8 و %38.2 و بعضا %23.6 بودهایم. ریتریس 50 درصدی یک اصلاح رایج در فاز استراحت است و نمودارهای زیادی پس از اصلاح تا سطح %50 مجددا به روال بلندمدت خود بازگشت می کنند. از همین رو یکی از مناسبترین نقاط برای ورود به بازار در انتهای حرکت اصلاحی، که از ریسک به ریوارد مناسبی برخوردار است، ورود به بازار بر روی سطح Ret 0.50 میباشد.
هنگام بررسی میزان ریتریس یک نمودار دچار وسواس نشوید. لازم نیست قیمت دقیقا بر روی سطوح فیبوناچی منطبق بشود، همین که بقدر کافی به یکی از این سطوح نزدیک شود، کفایت میکند. نکته دیگر اینکه، از ابزار فیبوناچی به تنهایی برای ورود و خروج به بازار استفاده نکنید. این سطوح صرفا محتملترین نواحی را جهت بازگشت روند نمایش میدهند و ممکن است بازار واکنش قطعی به آنها نشان ندهد. بنابراین جهت معاملهگری بر روی این سطوح حتما در انتظار تولید یک سیگنال مکمل، مثلا الگوهای شمعی بازگشتی، بمانید. در صورتی که سطوح فیبوناچی با سایر حمایت‑مقاومتهای کلاسیک، مانند اعداد رُند، یا قلهها و درههای قبلی نمودار متناظر بشوند، میزان اعتماد به این سطوح به مراتب تقویت خواهد شد.
در تصویر فوق ریتریس 50 درصدی قیمت سهام فولاد مبارکه اصفهان را طی موج BC مشاهده میکنید. سهم ابتدا رشد یکصد درصدی را از A تا B تجربه نموده است، و سپس نیمی از این حرکت را مجددا بازگشت کرده و تا سطح C اصلاح کرده است. به نحوه قرار دادن ابزار فیبوناچی اصلاحی در تصویر دقت کنید. ابتدا مسیر اصلی قیمت را به صورت ABCD با استفاده از علامت جبری مکدی و پیوتهای ماژور مشخص کردهایم. سپس دو سر ابزار فیبوناچی را بر روی دو انتهای موج AB قرار دادهایم به گونهای که نقطه %0 بر روی نقطه B یعنی بر ابتدای حرکت اصلاحی BC و نقطه %100 بر روی نقطهA یعنی در ابتدای حرکت ایمپالسیو قرار بگیرد. به این ترتیب میزان ریتریس قیمت طی موج BC برابر با %50 محاسبه شده است. یعنی بازار دقیقا نیمی از صعود قبلی خود را مجددا بازگشت کرده است. نقطه پایانی موج BC را میتوان برمبنای ریتریس موج AB به صورت زیر بیان نمود:
حال فرض کنید موج BC به پایان رسیده باشد و بازار مجددا شروع به صعود طی موج CD نماید. موج CD یک موج ایمپالسیو و انگیزشی است که همسو با روند صعودی بلندمدت به سمت اهداف بالاتر حرکت میکند. اسیلاتورها طبیعتا از همان اوایل موج CD بلافاصله شروع به صدور سیگنال خرید میکنند و در نهایت با شکسته شدن سقف B آغاز روند صعودی جدید بر همگان واضح میشود. فرض کنید در لحظه عبور قیمت از کنار سقف B قرار داریم و تحلیلگر قصد دارد تارگت انتهای موج CD را پیشبینی کند. به این منظور میتوان تصور نمود که موج CD درواقع اصلاح خارجی از موج BC است و بنابراین یک فیبوناچی اصلاحی بر روی موج BC میگذاریم.
موجهای CD و BC متوالی با یکدیگر هستند و بنابراین باید یک نسبت فیبوناچی باهم داشته باشند. موج CD ریتریس خارجی موج BC است و اگر ابزار فیبوناچی را بر روی موج BC قرار دهیم، به گونه ای که نقطه %0 بر روی نقطه C قرار گیرد، سطوح بالاتر از %100 تارگتهای محتمل برای انتهای موج CD را مشخص خواهند نمود. به عنوان مثال در تصویر فوق ملاحظه میکنید که قیمت پس از دستیابی به سطح %161 متوقف گشته و موج CD به پایان رسیده است.
اصلاح خارجی را معمولا در نرمافزارهای تکنیکال به اختصار به صورت Ex Ret نامگذاری میکنند که مخفف عبارت External Retrace است.
اگر بخواهید یک سطح دلخواه را به مجموعه سطوح ابزار فیبوناچی اضافه کنید کافیست به تنظیمات ابزار رفته و مطابق تصویر زیر وارد سربرگ دوم بشوید. در ستون Level باید سطح فیبوی موردنظر را در قالب یک عدد اعشاری وارد کنید. در ستون Description میتوانید یک اسم یا برچسب برای سطح مربوطه بگذارید. معمولا در این ستون، همان عدد را برحسب درصد مینویسیم. به عنوان مثال معتقدیم سطح %78.6 نیز جزو مجموعه سطوح مهمی است که میتواند در بسیاری از نمودارها نقش یک سطح حمایت-مقاومت را ایفا نماید. بنابراین علاقمندیم آنرا به ابزار فیبوناچی اضافه کنیم. در تصویر زیر نحوه اضافه کردن سطح %78.6 را در نرمافزارهای مفیدتریدر و متاتریدر مشاهده میکنید:
در نرمافزارهای مفیدتریدر و متاتریدر میتوانید با استفاده از کد رمز (%$) در ستون Description از نرمافزار بخواهید سطح قیمت را در کنار میزان ریتریس نمایش دهد. به عنوان مثال در تصویر فوق، عدد 7,370 ریال را در کنار سطح %78.6 مشاهده میکنید. در نرمافزارهای مفیدتریدر و متاتریدر، بعد از اینکه یکبار تغییرات موردنظر را در تنظیمات فیبوناچی ثبت کنید، این تنظیمات در حافظه نرمافزار برای استفادههای بعدی باقی خواهند ماند.
[62] فیبوناچی اصلاحی
[63] Internal Retracement
[64] External Retracement
دیدگاهتان را بنویسید